Στυτική δυσλειτουργία

Γενικά

Η στυτική δυσλειτουργία είναι μια πολύ συχνή πάθηση η οποία μπορεί να επηρεάσει το 20-30% των ανδρών. Τα ποσοστά αυτά αυξάνονται ακόμα περισσότερο όσο ο άνδρας μεγαλώνει.

Ως στυτική δυσλειτουργία ορίζεται ως η αδυναμία του άνδρα να προκληθεί, να είναι επαρκής και να διατηρηθεί η στύση προς επίτευξη σεξουαλικής επαφής και η οποία επηρεάζει την ποιότητα ζωής του.

Παλαιότερα η στυτική δυσλειτουργία ήταν θέμα ταμπού και οι άνδρες σπάνια ανέφεραν τα προβλήματα στο ιατρό τους. Ο τομέας της ανδρολογίας έχει διαρκώς νέες εξελίξεις και  νέες τεχνικές που βοηθούν μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, εφόσον πάντα οι ασθενείς ενσυνείδητα αναζητήσουν βοήθεια.

Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί συχνά να είναι η κορυφή του παγόβουνου και να αποτελεί ένα πρόβλημα που υποκρύπτει πολύ περισσότερα. Οι πιο συχνοί παράγοντες που προκαλούν στυτική δυσλειτουργία είναι οι ίδιοι με αυτούς που προκαλούν τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Συνεπώς μια διαταραχή στη στύση μπορεί να υποδηλώνει ενεργό νόσο των αγγείων με ό,τι αυτό συνεπάγεται (αυξημένος κίνδυνος στεφανιαίας νόσου, εγκεφαλικών επεισοδίων κλπ).

 

Διαγνωστική διαδικασία

Η προσέγγιση του ασθενούς με στυτική δυσλειτουργία γίνεται πρώτα σεβόμενοι την προσωπικότητα και τις επιθυμίες του ασθενούς. Η αρχική εκτίμηση περιλαμβάνει τα εξής:

• Αναλυτικό ιστορικό
• Κλινική εξέταση
• Συμπλήρωση ερωτηματολογίων για τη στύση και την ικανοποίηση του ασθενούς από τη σεξουαλική επαφή

Ακολούθως ανάλογα με το ιστορικό του καθενός γίνεται ένας βασικός εργαστηριακός έλεγχος που μπορεί να περιλαμβάνει

• Αιματολογικές εξετάσεις, βιοχημικό έλεγχο συμπεριλαμβανομένου ελέγχου λιπιδαιμικού προφίλ και έλεγχο για σακχαρώδη διαβήτη, έλεγχος PSA
• Ορμονολογικός έλεγχος

Η αρχική εκτίμηση είναι πολύ σημαντική και μπορεί να δώσει αρκετές πληροφορίες. Στο κομμάτι του ιστορικού είναι ουσιώδες να αναφέρετε στο ιατρό σας το καρδιολογικό και αγγειακό σας ιστορικό. Ασθενείς αυξημένου καρδιαγγειακού κινδύνου σύμφωνα με μια τα στοιχέια του Princeton consensus και τις οδηγίες της ευρωπαϊκής ουρολογικής εταιρίας, οφείλουν να εξετάζονται πρώτα από καρδιολόγο για να διαπιστωθεί εάν είναι ασφαλές να έχουν σεξουαλική επαφή και εάν μπορούν να λάβουν θεραπεία. Για τον παραπάνω λόγο είναι εξαιρετικά σημαντικό ο γιατρός σας να γνωρίζει τα εξής

• Αν έχετε ιστορικό στηθάγχης
• Αν έχετε περάσει έμφραγμα του μυοκαρδίου
• Αν έχετε ιστορικό τοποθέτησης stent στις στεφανιαίες αρτηρίες
• Αν έχετε περάσει εγκεφαλικό επεισόδιο
• Αν έχετε ιστορικό καρδιακής ανεπάρκειας
• Αν έχετε μη ελεγχόμενη υπέρταση
• Αν έχετε ιστορικό αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς

Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να χρειαστεί επιπλέον διαγνωστικό έλεγχο με τις ακόλουθες εξετάσεις ιδίως:

• εάν πρόκειται για νέους ασθενείς με στυτική δυσλειτουργία,
• εάν διαπιστωθεί παθολογικές τιμές στον ορμονολογικό έλεγχο,
• εάν υπάρχει ιστορικό με κάκωση του περινέου ή
• εάν συνυπάρχουν βλάβες που προκαλούν δυσμορφία στο πέος (π.χ. νόσος Peyronie ή συγγενής κάμψη του πέους)

 

Ο επιπλέον διαγνωστικός έλεγχος περιλαμβάνει:

• Rigiscan για την καταγραφή της ποιότητας των νυκτερινών στύσεων

Το Rigiscan είναι μια συσκευή με την οποία ο ασθενής τοποθετεί ένα δακτύλιο στην κορυφή του πέους κατά τις νυκτερινές ώρες για μία ή δύο νύκτες κατά τη διάρκεια του ύπνου, και γίνεται καταγραφή της σκληρότητας του πέους κατά τις πρωινές στύσεις, ενώ δίνονται πληροφορίες και για τη συχνότητα τους.
Το Rigiscan μπορεί λοιπόν να δώσει εμμέσως πληροφορίες εάν η στυτική δυσλειτουργία έχει οργανικό αίτιο (πρόβλημα στα αγγεία/νεύρα του πέους) ή εάν το αίτιο είναι ψυχογενές.

• Δοκιμασία έγχυσης αγγειοδραστικής ουσίας (αλπροσταδίλη-προσταγλανδίνη) στο πέος για την πρόκληση στύσης (χωρίς υπερηχογράφημα)

• Έγχρωμο δυναμικό Doppler πεϊκών αγγείων, με πρόκληση στύσης μετά από έγχυση αγγειοδραστικής ουσίας (αλπροσταδίλη)

Το έγχρωμο Doppler πέους είναι στην ουσία ένα υπερηχογράφημα το οπόιο όμως μετράει τη ροή στης σηραγγώδεις αρτηρίες που είναι υπεύθυνες για το γέμισμα του πέους με αίμα κατά τη στύση. Ταυτόχρονα ελέγχεται και η ταχύτητα απορρής του αίματος από τις φλέβες.

Επειδή στο περιβάλλον το ιατρείου είναι δύσκολο ενίοτε να επιτευχθεί ικανοποιητική στύση, γίνεται χρήση μιας φαρμακευτικής ουσίας που είναι η ίδια με αυτή που εκκρίνει το ίδιο το σώμα όταν ο άνδρας κάνει μια φυσιολογική στύση. Η έγχυση γίνεται με μια ειδικό 'πιστόλι', το οποίο την κάνει σχεδόν ανώδυνη, στην πλαϊνή επιφάνεια του πέους.

Μετρώνται οι ροές πριν και μετά την έγχυση της αγγειοδραστικής ουσίας.

Το έγχρωμο Doppler είναι αναντικατάστατο όταν χρειάζεται διαφορική διάγνωση στο ερώτημα εάν η στύση οφείλεται σε ανεπάρκεια των αρτηριών του πέους ή σε διαφυγή αίματος από το φλεβικό του σύστημα.

• Υπερηχογράφημα του ουροποιητικού εάν υπάρχουν συνοδά συμπτώματα από το ουροποιητικό

 

• Υπερηχογράφημα των όρχεων εάν υπάρχει υποψία παθολογίας από τον όρχι, ή ενδείξεις υπογοναδισμού και καταγραφή του μεγέθους των όρχεων εφόσον προκύψει κάποια ανωμαλία στον ορμονολογικό έλεγχο

 

• Εάν ο ασθενής ζητήσει επιπλέον διερεύνηση

 

• Ψυχολογική υποστήριξη

 

Θεραπευτική προσέγγιση

Φαρμακευτική θεραπεία από το στόμα

Βάση της παραπάνω εκτίμησης πολλοί ασθενείς λαμβάνουν αρχικά θεραπεία από το στόμα με αναστολείς φωσφοδιεστεράσης- 5 (π.χ. σινδεναφίλη) και ακολούθως ο ασθενής επανεκτιμάται.

Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των ασθενών απαντά στη θεραπεία με καλά αποτελέσματα. Αυτή η κατηγορία φαρμάκων είναι γενικά ασφαλής, εφόσον ο ασθενής δεν έχει κάποια από τις παραπάνω αναφερθείσες καρδιαγγειακές παθήσεις. Τα φάρμακα αυτά χρειάζονται αρκετά συγκεκριμένο τρόπο λήψης τον οποίον θα συζητήσετε με τον ιατρό σας.

Στη χορήγηση του φαρμάκου συνήθως ξεκινά κανείς από μικρότερες δόσεις και τις αυξάνει προοδευτικά μέχρι τη μέγιστη δόση.

Χορήγηση αλπροσταδίλης στην ουρήθρα

Για τους ασθενείς που έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες από τη θεραπεία από το στόμα, η που δεν είχαν τα επιθυμητά αποτελέσματα μετά από σωστή χορήγηση του φαρμάκου υπάρχει η εναλλακτική χορήγησης της αγγειοδραστικής ουσίας αλπροσταδίλης μέσα στην ουρήθρα. Η ουσία αυτή είναι η ίδια που εκκρίνει ο οργανισμός όταν το πέος βρίσκεται σε στύση (προσταγλανδίνη). Η αλπροσταδίλη απορροφάται από το βλεννογόνο της ουρήθρας και μπορεί να προκαλέσει στύση σε μικρό χρονικό διάστημα καθώς θεωρητικά προσεγγίζει την κυκλοφορία του αίματος πολύ γρήγορα.

Αυτή τη στιγμή υπάρχουν δύο σκευάσματα στην αγορά, το ένα με τη μορφή γέλης που τοποθετείται στο έξω στόμιο της ουρήθρας και ένα δεύτερο το οποίο χρησιμοποιεί μια μικρή συσκευή για την έγχυση μικρής ουρηθρικής ταμπλέτας στο σκαφοειδή βόθρο (λίγο πιο μέσα στην ουρήθρα)

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες αυτών  των φαρμάκων σχετίζονται κυριώς με τον ερεθισμό και τη δυσάρεστη αίσθηση, ή μικρή αιμορραγία στην περιοχή.

Ενδοπεϊκές ενέσεις

Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να μην ανταποκριθούν στα φαρμακευτική αγωγή από το στόμα και η χορήγηση αλπροσταδίλης ενδοουρηθρικά να μην είναι και η επιθυμητή λύση.

Για αυτές τις περιπτώσεις υπάρχει και η επιλογή των ενδοπεϊκών ενέσεων. Υπάρχουν διαφορετικές ουσίες σε διαφορετικές αναλογίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την έγχυση αυτή. Οι ενδοπεϊκές ενέσεις είναι η πιο ισχυρή μορφή θεραπείας.

Πρώτα επιδεικνύεται η διαδικασία στον άρρωστο στο ιατρείο. Ακολούθως δίνεται συνήθως δοκιμαστικά έγχυση αλπροσταδίλης ενδοπεϊκά. Η προσταγλανδίνη όπως είπαμε νωρίτερα εκκρίνεται φυσιολογικά από τον ίδιο τον οργανισμό όταν ο άνδρας βρίσκεται σε στύση, συνεπώς με την έγχυση αυτό που γίνεται είναι μια μίμηση και επιτάχυνση μιας λειτουργίας του ίδιου του οργανισμού.  Η έγχυση γίνεται στη μέση περίπου της πλαϊνής επιφάνειας του πέους με προσοχή να αποφευχθεί η ούρηθρα (που βρίσκεται στην κατώτερη επιφάνεια αυτού)

Άλλες ουσίες που μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε συνδυασμό με την αλπροσταδίλη είναι η παπαβερίνη και η φαιντολαμίνη.

Ο ιατρός σας θα σας ενημερώσει για τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες των εγχύσιμων ουσιών αλλά η πιο συχνή είναι η πρόκληση παρατεταμένης στύσης (>4 ώρες) που λέγεται πριαπισμός. Αν παρατηρήσετε παρατεταμένη στύση ενημερώστε άμεσα το ιατρό σας.

Τοπικές Θεραπείες

Συσκευή κενού

Μαζί με οποιοδήποτε από τα παραπάνω σκευάσματα, ο ασθενής μπορεί να κάνει χρήση και μιας συσκευής κενού.

Η συσκευή κενού λειτουργεί καθαρά μηχανικά, τραβώντας με μηχανισμό αρνητικής πίεσης αίμα στο πέος εντός των αρτηριών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μαζί με τη συσκευή ένας δακτύλιος ο οποίος πιέζει επιπλέον το φλεβικό σύστημα και εμποδίζει  την έξοδο του αίματος από το πέος. Η συσκευή μπορεί να χρησιμοποιηθεί και χωρίς το δακτύλιο.

Με αυτόν τον τρόπο προκαλεί τεχνητά μια στύση που ο ασθενής καλείται να διατηρήσει με περαιτέρωτη σεξουαλική διέγερση.

Η συσκευή κενού δρα ανεξάρτητα αλλά και μαζί με την όποια άλλη θεραπεία συνεργικά. Το μειονέκτημα είναι πως μπορεί να προκαλέσει μώλωπες στα ευένδοτα σημεία του δέρματος που περιβάλλει το πέος. Επίσης ο δακτύλιος σε ορισμένους ασθενείς προκαλεί έντονο πόνο.

Κρουστικά κύματα

Τα κρουστικά κύματα είναι μια νέα μέθοδος που αποκτά όλο και μεγαλύτερη απήχηση στην ουρολογική κοινότητα. Οι μελέτες που βρίσκονται εν εξελίξει είναι σχετικά νέες και περισσότερα αποτελέσματα αναμένονται τα επόμενα χρόνια.

Τα αποτελέσματα ωστόσο από τις πρόσφατες μελέτες που έχουν ολοκληρωθεί είναι πολύ ενθαρρυντικά και καθώς πρόκειται για μέθοδο αναίμακτη χωρίς πρακτικά ανεπιθύμητες ενέργειες και φαίνεται να ανοίγει νέους ορίζοντες στον τομέα στης ανδρολογίας.

Ο μηχανισμός λειτουργίας των κρουστικών κυμάτων δεν είναι απόλυτα διασαφηνισμένος παθοφυσιολογικά, ωστόσο υποθέσεις γίνονται ότι δρα βελτιώνοντας την αιμάτωση, την ενδοθηλιακή λειτουργία και κατ’ επέκταση τις αιμοδυναμικές παραμέτρους στις σηραγγώδεις αρτηρίες και τους κλάδους της.

 

Το ιατρείο έχοντας παράδοση και ιδιαίτερο ενδιαφέρον στους τομείς της ανδρολογίας και της υπογονιμότητας προσφέρει τη μέθοδο αυτήν ως συμπληρωματική στις υπόλοιπες συμπεριφορικές και φαρμακευτικές μεθόδους για τη στυτική δυσλειτουργία.

Οι συνεδρίες των κρουστικών κυμάτων προϋποθέτουν ότι ο ασθενής προσπαθεί με το/τη σύντροφο τις ώρες που συνευρίσκονται να ενισχύσει τα αποτελέσματα της θεραπείας κάνοντας συχνές επαφές. Δεν είναι μια προσπάθεια που τελειώνει με την έξοδο από το ιατρείο. Απαιτεί υπομονή καθώς τα αποτελέσματα φαίνονται σε βάθος εβδομάδων η μηνών.

 

Χειρουργική αντιμετώπιση - πεϊκή πρόθεση

Όταν καμία από τις παραπάνω μεθόδους δε λειτουργήσει για τον άρρωστο ώστε να απολαμβάνει τη σεξουαλική επαφή, εάν έχει διαγνωστεί από το έγχρωμο Doppler ότι υπάρχει διαφυγή φλεβικού αίματος από το πέος και η βλαβη δεν είναι επιδιορθώσιμη με άλλον τρόπο, ή τέλος εάν ο άρρωστος έχει υποστεί νέκρωση του ενδοθηλίου και έχει στυτική δυσλειτουργία από παραμελημένο φλεβικής αιτιολογίας πριαπισμό, τότε μπορεί προταθεί η τοποθέτηση μιας πεϊκής πρόθεσης.

Η πρόθεση είναι μια συσκευή με την οποία ο άρρωστος μπορεί να προκαλεί μόνος τη στύση ενεργοποιώντας ένα κύκλωμα συνδεόμενων δοχείων με υγρό που εμφυτεύεται στο σώμα του. Ενεργοποιείται πριν τη σεξουαλική επαφή και απενεργοποιείται μετά, από ένα διακόπτη που τοποθετείται κάτω από το δέρμα κοντά στο όσχεο.

Έχει συγκεκριμένες ενδείξεις και βεβαίως μπορεί να έχει και ουσιαστικές ανεπιθύμητες ενέργειες τις οποίες θα συζητήσετε μεν ιατρό σας, αν αυτή είναι η λύση που σας προταθεί.